Ακροδεξιά και Ορθός Λόγος

Του Ραφαήλ Καλυβιώτη*

Πολύς λόγος γίνεται τον τελευταίο καιρό για την άνοδο του ρεύματος της ακροδεξιάς σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Σπανίως ωστόσο επιχειρείται η παράκαμψη των περιγραφικών στοιχείων της ερεύνης. Η μεταπολεμική ακροδεξιά άλλωστε δεν είναι δα και ένα χθεσινό φαινόμενο που ανέκυψε ερήμην των αναλυτών. Ποσοτικές αναλύσεις διαθέτουμε άφθονες και από την Αυστρία και από την Γαλλία. Πολύ φοβούμαι όμως πώς οι περισσότερες εξ αυτών ηκολούθησαν ένα συγκεκριμένο ιδεολογικό μοντέλο είτε διότι όντως υπήρξε τέτοια πρόθεση, είτε διότι το μοντέλο αυτό ήτο «politically correct» εκείνη την εποχή με αποτέλεσμα δημοσκόποι και πολιτικοί αναλυτές να μην είναι απολύτως έντιμοι πρωτίστως απέναντι στον εαυτό τους.

Στην Βουλγαρία, στην Τσεχία, στην Ουγγαρία, στην Σλοβακία, στην Ιταλία, ακόμη και στην Βρετανία του μυθικού “προαιώνιου Κοινοβουλευτισμού”, η άκρα δεξιά σημειώνει ηχηρά εκλογικά αποτελέσματα σε επίπεδο Εθνικό ή Ευρωπαϊκό. Ένα πρόσφατο ρεπορτάζ του CNN είναι ενδεικτικό: «Ακροδεξιές ομάδες της Μεγάλης Βρετανίας υπεραμύνονται των σχέσεων τους με το Κόμμα του Τσαγιού». Ανησυχητικό δε είναι, ότι ο πρόεδρος Σαρκοζί, που υιοθέτησε έναν δεξιόστροφο Λόγο δεν φαίνεται να καρπώνεται σε μεγάλη διάρκεια την υποστήριξη του εκλογικού σώματος  αφού, τα πρόσφατα σκάνδαλα απομάκρυναν τους ψηφοφόρους από το κεντροδεξιό κόμμα. Από την άλλη, υπάρχει η αίσθηση στην Γαλλία ότι ο Λόγος του νυν Προέδρου ήτο περισσότερο ωφελιμιστικός με στόχο την «αλλίευση ψηφοφόρων», παρά για να ανταποκριθεί στην ανάγκες μίας από τις υποτίθεται πιο ώριμες “κοινωνίες των πολιτών” εις την Ευρώπη. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν είναι παράδοξο ότι η Μαρίν Λεπέν καταγράφει στις δημοσκοπήσεις αξιοσημείωτα ποσοστά και με τα τωρινά δεδομένα σπρώχνει τον Σαρκοζί εκτός β’ γύρου..

Ως επιστέγασμα αυτής της τάσεως, το κόμμα των “Αληθινών Φιλανδών ” τετραπλασίασε σχεδόν το ποσοστό του και κατέστη ρυθμιστής του πολιτικού σκηνικού. (Πόσο απειλητικός άραγε να είναι ο επιθετικός προσδιορισμός “αληθινός” για αυτούς που κατά την εκτίμηση του κόμματος δεν είναι “αληθινοί”;) Γεννάται εύλογα το ερώτημα : μήπως τελικά τα ακροδεξιά κόμματα καλύπτουν ανάγκες της Ευρωπαϊκής κοινωνίας που τα αντίστοιχα κεντρώα αδυνατούν να εκφράσουν.

 Σχεδόν σε όλες τις χώρες οι αναλυτές θεωρούν πως η πτώση των οικονομικών μεγεθών και η καλούμενη με τόση ευκολία (Ιδεολογικά φορτισμένη) “ξενο-φοβία” είναι πιθανότατα και οι κύριοι λόγοι της ανόδου των ποσοστών. Όμως ήκιστα συνδέουν τους δύο αυτούς όρους με την διαχείρισή τους από τα κεντρώα κόμματα της Ευρώπης. Χρόνια τώρα, ο Λόγος που αρθρώνεται από τα τελευταία, αναδιπλώνεται κατά το δοκούν (χρηστικά) και όχι ως Λόγος που εκφράζει τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Η συνέργεια των πολιτικών κομμάτων από την άλλη με τον επιχειρηματικό κόσμο, τη στιγμή που ο πολίτης αισθάνεται ανίκανος να κυνηγήσει το μόνο εναπομείναν «αξιακό» όνειρο του σε μία εργαλειακή Ευρωπαϊκή οικονομία του στείρου αποτελέσματος, προκαλεί οργή που συχνά αποκωδικοποιείται ως ψήφος σε δημαγωγούς. Οι τελευταίοι, αντιλαμβανόμενοι το κενό, με χαρακτηριστική άνεση αρθρώνουν Λόγο αντισυμβατικό, που σε άλλη περίπτωση θα καλύπτετο κάτω από το πέπλο της κοινής μυστικής και ένοχης σιωπής των κεντρώων ως προς την άρθρωσή του. Ποιος όμως είναι αυτός που αρνήθηκε τον ανοικτό για την κοινωνία διάλογο σε μία φιλελεύθερη δημοκρατία;

Μάλλον για να είμαστε συνεπείς οφείλουμε να γυρίσουμε στον Φουκουγιάμα και την περίφημή του ρήση περί «τέλους της Ιστορίας». Πριν καλά καλά λήξει συναισθηματικά ο Ψυχρός Πόλεμος, ξεκίνησε στη Δύση η αντικατάσταση των παλιών Ιδεολογιών με μία νέα. Η νέα αυτή Ιδεολογία χαρακτηρίστηκε «φιλελεύθερη δημοκρατία», Ιδεολογία που εισήχθη νοηματοδοτικά στον Λόγο των περισσοτέρων Ευρωπαϊκών κομμάτων. Επέκεινα αυτού, η Εθνική κοινωνία υπονομεύθηκε με τέτοια δυναμική από το κεντρώο φάσμα, χαρίζοντας την «επιστημονικότητα» της αποδομήσεως στην σοσιαλφιλελεύθερη αριστερά. Εάν υποθέσουμε ότι αυτό έγινε για να καταπνιγεί ο μελλοντικός ολοκληρωτισμός από την ανάδυση ακροδεξιών στοιχείων που με τη σειρά τους είχαν αιματοκυλήσει την Ευρώπη, είναι προφανές ότι το εγχείρημα τούτο κάπου έχει αποτύχει.

Η Εθνική κοινωνία υποτίθεται ότι θα αποδομείτο εάν ο άνθρωπος ζούσε με ευμάρεια, θα ξεχνούσε την συλλογική του ταυτότητα και θα την αντικαθιστούσε με την ατομική. Έπειτα εισήχθησαν μετανάστες με στόχο να καλύψουν την κατώτερη τάξη (ρίχνοντας τους μισθούς) και εφόσον ο Ευρωπαίος ήτο οικονομικά εύρωστος θα ήτο και επαρκώς ανοιχτόμυαλος να υποδεχθεί με ανοιχτές αγκάλες την καινούργια παγκόσμια πολυπολιτισμική κοινωνία. Παραμένει αναπάντητο ένα ερώτημα όμως: Πότε οι πολίτες της Ευρώπης επιζήτησαν να καταργηθεί η Εθνική κοινωνία; Η απάντηση είναι απλή… Ποτέ! Οποτεδήποτε τέθηκε εμμέσως δημοψηφισματικό δίλημμα, με μόνη την υπόνοια ότι μέρος της  Εθνικής Κυριαρχίας θα παραχωρηθεί στην ΕΕ (με αποκορύφωμα το Ευρω-Σύνταγμα) οι πολίτες των χωρών αυτών απήντησαν με ένα ισχυρό ΟΧΙ. Θεώρησαν τότε οι δήθεν οραματιστές της Ευρωπαϊκής Κοινότητος, ως ανώτεροι του λαϊκού αισθήματος, ότι πάση θυσία η τελευταία πρέπει να αποτελέσει έναν μετα-Ιστορικό φορέα και μετέφεραν όλες τις διατάξεις του Ευρω-Συντάγματος στη Συνθήκη της Λισσαβώνας.

Επανερχόμαστε έτσι λοιπόν στην άκρα δεξιά. Η άκρα δεξιά είναι, συν τοις άλλοις, η απάντηση των Ευρωπαίων πολιτών σε έναν εύσχημο Λόγο τριάντα συναπτών ετών, που επιδεικτικά τους αγνόησε. Η συντονισμένη Εθνική αποδόμηση ήτο ένα βίαιο πνευματικό εγχείρημα που με έμμεσο τρόπο, βίαια απαντάται, μέσω της κάλπης. Ένα ολόκληρο οικοδόμημα, αυτό της φιλελεύθερης δημοκρατίας των κεντρώων συνασπισμών, στήθηκε δίχως ουσιαστική κοινωνική προσταγή. Χειρίστηκε τον Λόγο με εργαλειακά ωφελιμιστικό τρόπο, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι οι υλικές αξίες θα αντικαταστήσουν τις υπαρξιακές που διέρχονται μέσω της ταυτότητος.

Τελικά οι αρνητές της Ιδεολογίας και δη μάλιστα της Εθνικής, χρόνια τώρα υποπίπτουν σε ένα μοιραίο σφάλμα. Προσπαθούν να δικαιολογήσουν μέσω τεχνητών ιδεολογημάτων τις προαποφασισμένες επιλογές για την Οικονομία. Δεν αρθρώνουν έναν πραγματικό Ορθό Λόγο που να νοηματοδοτεί με ειλικρίνεια, κάτω από τις πραγματικές ανάγκες των Ευρωπαίων πολιτών το μέλλον, την πορεία της κοινωνίας. Αντίθετα, με περίσσιο τυχοδιωκτισμό τον χρησιμοποιούν για να αναπαράγουν την Εξουσία. Δεν σκέφτηκαν όλοι αυτοί όμως την Θουκιδίδειο παράφραση : Όταν ο Λόγος καταστεί έρμαιο στα χέρια ακραίων ομάδων ποιο θα είναι το μέλλον της Ευρώπης; Ποιο θα είναι το δικό τους μέλλον; Φευ!