Ιστοχώρος πολιτικής ανάλυσης και διαλόγου
Του Σπύρου Κουτρούλη
Το βιβλίο του HANS MORGENTHAU , «Επιστήμη και Πολιτική της Ισχύος» (σελ. 252) , που κυκλοφόρησε το 2011 , σε μετάφραση και επίμετρο του πανεπιστημιακού Πάνου Τσακαλογιάννη , από τις εκδόσεις Τουρίκη, αποτελεί , ένα κλασσικό έργο για την ανάλυση και των διακρατικών σχέσεων , που ξετινάζει με μεθοδικό και συστηματικό τρόπο , όλη την φιλελεύθερη επιχειρηματολογία. Γερμανοεβραίος , αναγκάστηκε το 1937 να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ και να διδάξει εκεί σε διάφορα Πανεπιστήμια. Δεδομένου ότι η πλειονότητα του πολιτικού συστήματος , οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης , οι κύριοι συντελεστές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής κυριαρχούνται από τις φιλελεύθερες ιδεοληψίες και αντιγράφουν τα πλέον αφελή και συνεχώς διαψευδόμενα επιχειρήματα του Πόππερ ή του Χάγιεκ ή του Μίζες – όπως ότι το εμπόριο θα αντικαταστήσει τον πόλεμο ή ότι ο πιθανολογούμενος εξευρωπαϊσμός της Τουρκίας θα την εξημερώσει και θα την οδηγήσει να εγκαταλείψει τις γεωπολιτικές της φιλοδοξίες – , η προσεκτική μελέτη του παραπάνω έργου είναι παραπάνω από αναγκαία και χρήσιμη. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Του Ραφαήλ Καλυβιώτη*
Πολύς λόγος γίνεται τον τελευταίο καιρό για την άνοδο του ρεύματος της ακροδεξιάς σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Σπανίως ωστόσο επιχειρείται η παράκαμψη των περιγραφικών στοιχείων της ερεύνης. Η μεταπολεμική ακροδεξιά άλλωστε δεν είναι δα και ένα χθεσινό φαινόμενο που ανέκυψε ερήμην των αναλυτών. Ποσοτικές αναλύσεις διαθέτουμε άφθονες και από την Αυστρία και από την Γαλλία. Πολύ φοβούμαι όμως πώς οι περισσότερες εξ αυτών ηκολούθησαν ένα συγκεκριμένο ιδεολογικό μοντέλο είτε διότι όντως υπήρξε τέτοια πρόθεση, είτε διότι το μοντέλο αυτό ήτο «politically correct» εκείνη την εποχή με αποτέλεσμα δημοσκόποι και πολιτικοί αναλυτές να μην είναι απολύτως έντιμοι πρωτίστως απέναντι στον εαυτό τους. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Κύριο χαρακτηριστικό του βιβλίου του Μελέτη Μελετόπουλου που παρουσιάζομε σήμερα είναι οι ξεκάθαρες τοποθετήσεις και οι απερίφραστες αντιπαραθέσεις. Ο συγγραφέας, στην αντιπαράθεσή του, δεν περιορίζεται στη διατύπωση των δικών του θέσεων και απόψεων αλλά τις τεκμηριώνει. Το βιβλίο είναι προϊόν στοχασμού, αλλά και συστηματικής έρευνας. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Του Μελέτη Η. Μελετόπουλου*
Η χρεωκοπία της Ελλάδας και η έλευση του μηχανισμού της Τρόϊκας οδήγησαν αναγκαστικά σε αποκάλυψη πληθώρας στατιστικών στοιχείων σχετικά με το εύρος,την δομή και την ποιότητα του δημόσιου τομέα.Σήμερα διαθέτουμε πληρέστερη εικόνα,και επομένως μπορούμε να εξαγάγουμε ασφαλέστερα συμπεράσματα.
Ένα βασικό συμπέρασμα είναι ότι η δομή της πολιτικής,της οικονομίας, της κοινωνίας και συνολικά του κράτους της Μεταπολίτευσης παρουσιάζει τεράστιες ομοιότητες με το σοβιετικό μοντέλο,και μάλιστα αυτό της ύστερης περιόδου του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
*Του Μελέτη Η. Μελετόπουλου
Δημοσιεύθηκε την Κυριακή 7/10/2010 στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Ο τίτλος του άρθρου υπονοεί την διεθνή αλλά και διαχρονική παρουσία των κοινοτικών ιδεών. Πράγματι,υπό διάφορες μορφές,οι κοινοτικές ιδέες εμφανίσθηκαν σε διάφορα σημεία του ορίζοντα,υπό ποικίλες μορφές,και παραδόξως σήμερα χαίρουν μεγάλης δημοσιότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Amitai Etzioni(το κυριώτερο έργο του οποίου είναι The Spirit of Community: the Reinvention of American Society, Simon & Schuster, 1993, New York) δίδαξε ως καθηγητής Κοινωνιολογίας στο κραταιό Columbia,στο George Washington,όπως και στο Harvard Business School, και μάλιστα διετέλεσε Senior Advisor του Λευκού Οίκου για θέματα εσωτερικής πολιτικής.Οι κοινοτικές του ιδέες έχουν φιλελεύθερο χαρακτήρα,ενώ προσπαθεί να αντισταθμίσει τα ατομικά δικαιώματα με τα συμφέροντα της κοινότητας.Θεωρεί επίσης ότι οι άνθρωποι προσδιορίζονται σε σημαντικό βαθμό από την κουλτούρα και τις αξίες της κοινότητας στην οποία ανήκουν. Επίσης κοινοτικά στοιχεία εμπεριέχουν ορισμένες πτυχές της σύγχρονης οικολογικής σκέψης(π.χ. το κλασσικό έργο του Edouard Goldsmith Small is beautifull ). Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Του Μελέτη Η. Μελετόπουλου*
Αναδημοσίευση του άρθρου από το Βήμα Ιδεών, Σαββατο 2 Οκτωβρίου 2010
Στο ερώτημα εάν η εμπλοκή των διανοουμένων στην νεοελληνική πολιτική ζωή υπήρξε θετική ή αρνητική, θεωρώ κορυφαίο παράδειγμα τον βίο και την πολιτεία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, που υπήρξε ταυτόχρονα πρωταγωνιστής τόσο στην πολιτική όσο και στην πνευματική ζωή της Ελλάδας κατά τον Εικοστό Αιώνα. Όσοι τον γνώρισαν μετά το 1974, αποστασιοποιημένο πιά από την τρέχουσα πολιτική, δεν είχαν άμεσες εντυπώσεις από τον Κανελλόπουλο ως ηγέτη της σκληρής μετεμφυλιακής Δεξιάς και μπόρεσαν να δούν σ’αυτόν κάτι πολύ σημαντικότερο:έναν χαρισματικό συγγραφέα και δάσκαλο. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Του Όθωνα Ιακωβίδη
Ο σοσιαλισμός, ως πολιτική κοσμοθεωρία, βρήκε, τελευταίως στην Ελλάδα, μία νέα έκφανση.
Ο Πρόεδρος της Διεθνούς του Σοσιαλισμού, κ. Γιώργος Παπανδρέου, αφού προβληματίσθηκε επίπονα, όλα αυτά τα χρόνια, για την μερική αποτυχία τού «δημοκρατικού σοσιαλισμού» και τη παταγώδη αποτυχία τού «υπαρκτού σοσιαλισμού», παρουσιάζει στη διεθνή πολιτική σκέψη, αλλά και πρακτική, την εντελώς νέα εκδοχή της εφαρμογής (από τα σοσιαλιστικά κόμματα) τού «ανύπαρκτου σοσιαλισμού». Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Του Γιώργου Κοντογιώργη*
Όλες οι θεωρίες του πολέμου και της ειρήνης λαμβάνουν ως δεδομένη την κρατοκεντρική συγκρότηση της ανθρωπότητας. Με τον όρο κρατοκεντρισμός ορίζουμε την προσέγγιση του συνόλου κοσμοσυστήματος ως του αθροίσματος των κοινωνιών που συνυπάρχουν στον πλανήτη γη. Εκτιμάται δηλαδή ότι η δομή αυτή του κοσμοσυστήματος είναι οριστική, έτσι ήταν ανέκαθεν και, επομένως, θα είναι ανεξέλικτη και στο μέλλον. Απόρροια του γεγονότος αυτού είναι και η επιλογή της νεοτερικής επιστήμης να μη συνδέει το ζήτημα του πολέμου και της ειρήνης με το είδος και, κατ’επέκταση, με την τυπολογία των κοινωνιών παρά μόνο με τη μορφολογία των πολιτευμάτων που απαντώνται στην εποχή μας.
Εντούτοις, το ερώτημα της εξελιξιμότητας ή μη της κρατοκεντρική δομής το κόσμου παραμένει ανοιχτό, όπως ακριβώς και οι φάσεις του ενγένει κοσμοσυστήματος, καθώς από αυτές εξαρτάται το αντικείμενο του πολέμου ή το κοινωνικό πλαίσιο της ειρήνης. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Το 1989, στα δέκα χρόνια από τον πρόωρο θάνατο του Πουλαντζά, η επιθεώρηση Νέα Κοινωνιολογία (φθινόπωρο 1989, τεύχος 6, εκδόσεις Παπαζήση) δημοσίευσε ένα αφιέρωμα στον σημαντικό στοχαστή. Στο αφιέρωμα προβαλλόταν κυρίως ο ρόλος του ως ανανεωτή της μαρξιστικής θεωρίας και αναφέρονταν οι σχέσεις του με την ευρωκομμουνιστική Αριστερά, καθώς και με κορυφαίους γάλλους διανοητές. Ηταν ένα κλασικό επετειακό αφιέρωμα. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Του Wayne Hall*
Η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης έχει μακρά ιστορία. Ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα ήταν ανάμεσα στις πιο ριζοσπαστικές ιδέες που υποστήριζαν κορυφαίοι διανοητές και φωτισμένοι πολιτικοί, οι οποίοι αναζητούσαν στις «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» την απάντηση σε αιματηρότατους πολέμους και οξύτατους ανταγωνισμούς των μεγάλων δυνάμεων. Σ΄όλη της τη διαδρομή η ευρωπαϊκή ιδέα βρίσκει ιδιαίτερη απήχηση ως ιδέα φιλειρηνική.
*Του Δημήτρη Ζιαμπάρα
Αυτό μας προτρέπουν πολλοί διανοούμενοί μας. Εννοώντας να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας, την νοοτροπία μας, να «εκσυγχρονιστούμε». Πρέπει λοιπόν να ορίσουμε την Ευρωπαϊκότητα, ώστε να μπορούμε να κρίνουμε πότε ένας λαός είναι ευρωπαϊκός. Αν προσπαθήσουμε να αναλύσουμε την έννοια της Ευρωπαϊκότητας από μόνη της θα μπλέξουμε σε ατέλειωτες ιστορικές συζητήσεις. Ας προσπαθήσουμε καταρχήν να ορίσουμε αρνητικά την Ευρωπαϊκότητα, σε αντιδιαστολή με άλλες κυρίαρχες πολιτιστικές έννοιες, όπως η Αμερικανικότητα και η Ισλαμικότητα, αντλώντας κυρίως από την βιωματική μας εμπειρία. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Του Κώστα Λυντέρη*
Ως Έλληνες Πολίτες, κουβαλώντας στις φλέβες μας την κύηση αλλά και τη γέννηση της Δημοκρατίας που φώτισε την Αρχαία Ελάδα και μεταλαμπαδεύτηκε σε ολόκληρο τον κόσμο, αισθανόμαστε την ανάγκη και το χρέος να την υπερασπισθούμε και να τη διασφαλίσουμε απ’ ό,τι την εξευτελίζει και την καταλύει. Διότι πραγματικά τίποτα στις μέρες μας δε θυμίζει Δημοκρατία και τίποτα την Πολιτεία που οραματίστηκαν ο Πλάτων κι ο Αριστοτέλης.
Του Δημοσθένη Κυριαζή*
Ένα αιώνιο ερώτημα με ασαφή απάντηση
Στο αιώνιο ερώτημα ποιος πρέπει να ασκεί την εξουσία σε ένα σύνολο ανθρώπων, σε μια κοινωνία, η συνηθισμένη απάντηση είναι: «η πολιτεία, το κράτος». Μία τέτοια όμως απάντηση, που περιλαμβάνει δύο αφηρημένα [1] ουσιαστικά, δεν έχει καμιά αξία, αν δεν ξεκαθαρίσουμε τι εννοούμε λέγοντας πολιτεία και κράτος. Αντίθετα, η απάντηση στο ερώτημα ποιος σήμερα ασκεί την εξουσία είναι πάντα σαφής• έχει ονοματεπώνυμο και διεύθυνση.
Είναι ολοφάνερο ότι οι απαντήσεις στα ερωτήματα «ποιος πρέπει να ασκεί» και «ποιος σήμερα ασκεί» την εξουσία δεν είναι σε αρμονία, δεν είναι συμβατές. Ας επιχειρήσουμε, λοιπόν, να καταλάβουμε τη σωστή απάντησα στο πρώτο ερώτημα• να καταλάβουμε, δηλαδή, τι στην ουσία σημαίνουν οι όροι πολιτεία και κράτος και, κατ’ επέκταση, αν η εξουσία ασκείται από αυτούς που πρέπει να την ασκούν.
Άρθρο του Μελέτη Μελετόπουλου* που αναδημοσιεύευται από την Ελευθεροτυπία (14.7.2009)Απότοκα αυτής της ανατροπής υπήρξαν ο εκσυγχρονισμός του κράτους και των θεσμών, η εγκαθίδρυση σύγχρονου εκπαιδευτικού συστήματος, η θεμελίωση της οικονομικής ανάπτυξης, η ανάκτηση της εθνικής αυτοπεποίθησης και αξιοπρέπειας, η δυναμική συμμετοχή στους Βαλκανικούς Πολέμους και ο διπλασιασμός της ελληνικής επικράτειας. Καταλυτικό στοιχείο του κινήματος στο Γουδί υπήρξε η πάνδημη συμμετοχή του λαού και ο αναίμακτος χαρακτήρας του (αξίζει να σημειωθεί ότι η τεράστια αυτή τομή πραγματοποιήθηκε χωρίς να καταλυθεί καν η κοινοβουλευτική διαδικασία).
* Του Δημοσθένη Κυριαζή
Τι είναι το πολίτευμα της δημοκρατίας και ποιες οι διαφορές του από το σημερινό πολίτευμα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας;
Η λέξη δημοκρατία, που υπάρχει στις γλώσσες όλων των λαών του κόσμου, είναι Ελληνική. Προέρχεται από τη σύζευξη των λέξεων Δ ή μ ο ς και Κ ρ ά τ ο ς. Δήμος στην Αρχαία Ελλάδα ονομάζονταν το σύνολο των πολιτών, ενώ πολίτες ονομάζονταν το υποσύνολο των κατοίκων μίας πολιτείας που είχαν το δικαίωμα ψήφου· που είχαν το δικαίωμα συμμετοχής στις γενικές συνελεύσεις του λαού. Αυτές οι γενικές συνελεύσεις στην Πολιτεία των Αθηναίων ονομάζονταν Εκκλησίες του Δήμου. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Του Βασίλη Τσέκου*
Όποια κι αν είναι η συνέχεια της λαϊκής εξέγερσης, το μέλλον της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν δεν θα είναι το ίδιο με το παρελθόν της. Η κρίση στο εσωτερικό της ανώτατης ηγεσίας του θεοκρατικού αυταρχικού καθεστώτος αλλά και της κοινωνίας είναι βαθιά και πιθανώς ανεπανόρθωτη. Η απροκάλυπτη χρήση βίας και η στέρηση σημαντικμών ελευθεριών μπορεί να κατέστειλε προσωρινά την λαϊκή εξέγερση, άφησε όμως ανοιχτές πληγές και δεν έλυσε τελικά τα σοβαρά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Συνεπώς, η σημερινή κρίση σηματοδοτεί μόνο την αρχή μιας νέας περιόδου αστάθειας στο Ιράν και πιθανώς στην ευρύτερη περιοχή της Μ. Ανατολής το τέλος της οποίας, αν και απρόβλεπτο, είναι δύσκολο να είναι ομαλό.
Του Κωνσταντίνου Ζιάβρα*
Σε περιόδους κρίσεων, όπως αυτή βιώνουμε σήμερα, γίνεται επιτακτικότερη από ποτέ, η ανάγκη επαναπροσδιορισμού των αξιών που καθοδηγούν τις ενέργειες των ηγετών των επιχειρήσεων. Αυτές οι αξίες είναι που θα τους βοηθήσουν να απαντήσουν αποτελεσματικά στις προκλήσεις ενός ραγδαία μεταβαλλόμενου επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Από τους επιχειρηματικούς ηγέτες απαιτείται, πλέον, να ικανοποιούν έναν αριθμό διαφορετικών απαιτήσεων και προσδοκιών. Αφενός, θα πρέπει να επιδείξουν μια ικανότητα επίτευξης σταθερών θετικών οικονομικών αποτελεσμάτων σε μια περίοδο ύφεσης, και αφετέρου, αυτό να επιτευχθεί μέσα σε ένα ηθικό πλαίσιο που να εγγυάται τη σταθερότητα της επιχείρησης και την κοινωνική και ηθική αποδοχή της.
Tου Αιμίλιου Kωστόπουλου*
Στην αυγή της καινούργιας χιλιετίας, είναι δυνητικά αμέτρητες οι προκλήσεις που ανοίγονται για τον Ελληνισμό. Δεδομένου ότι το σύγχρονο ελληνικό κράτος δείχνει εμφανή σημάδια ταχείας και αμετάκλητης κατάρρευσης, επείγει να αναζητηθεί μια φόρμουλα εξόδου από την ποικιλώνυμη κρίση. Φυσικά, η ελπιδοφόρος μεταστροφή του Ελληνισμού από την άβυσσο προς την πρόοδο δεν αποτελεί στο ελάχιστο μονάχα ζήτημα τεχνικού καθαρά χαρακτήρα, άρα εδώ ο όρος φόρμουλα δεν υποδηλώνει καθόλου συνταγή σίγουρης επιτυχίας, όσο θα ήθελε να υπενθυμίσει ότι ο λόγος είναι στην Ελλάδα εκλιπών ως παράμετρος της πολιτικής σκέψης και δράσης: ο απολογισμός, για παράδειγμα, είναι μια κρίσιμη και φανερά παραγνωρισμένη πολιτική μέθοδος. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου
Δούρειος Ίππος 